Mantelzorgers in de klas

1. Wees alert op studenten met mantelzorgtaken
Wees alert als je hoort dat iemand in de familie van de student ernstig of langdurig ziek, verslaafd is of een beperking heeft. De kans is groot dat de student mantelzorgtaken verricht en zich zorgen maakt. En let op de hierboven genoemde signalen.

2. Toon belangstelling en begrip
Jonge mantelzorgers hebben vaak extra aanmoediging nodig om over hun thuissituatie, problemen of zorgen te praten. Ze zijn soms heel verdrietig, schamen zich of voelen zich heel eenzaam. Zeker op psychische aandoeningen en verslaving rust vaak een taboe. Of ze zien wat ze doen als heel gewoon en niet bijzonder. Waarom zou je daarover praten?

Vraag naar de thuissituatie en mogelijke zorgtaken op vaste momenten. Toon begrip en leef je in wat het voor een jongere betekent als een gezinslid ziek, verslaafd of beperkt is. Neem voldoende tijd voor het gesprek. Focus je op de vraag: wat heb je nodig en wat kunnen wij vanuit de onderwijsinstelling doen zodat jij zonder belemmeringen kunt studeren? En minder op de vraag: wat is je situatie precies. Laat de jongere zelf bepalen wat hij of zij wel of niet wil vertellen.

3. Ondersteun waar mogelijk, verwijs door waar nodig
Uit onderzoek blijkt dat studenten met zorgtaken het meest behoefte hebben aan begrip en ondersteuning van docenten, flexibiliteit van de onderwijsinstelling, studieloopbaanbegeleiding die aansluit bij de persoonlijke omstandigheden en extra tijd voor hun studie. Daarnaast willen ze een vaste persoon* met wie zij kunnen praten en willen ze graag met lotgenoten in contact komen. Ook toegankelijke informatie over psychologische of financiële hulp zijn zeer welkom. Op Check it vindt de student de mogelijkheden om met een Vertrouwencontactpersoon of met het Buurtteam of Schoolmaatschappelijk werk in contact te komen. Op Check it is ook een studentenpagina over Zorgen voor een ander (zie link hierboven) met links naar organisaties die bijvoorbeeld lotgenotencontact organiseren. Voor financiële vragen kan de student terecht bij het FIS.
* Schoolmaatschappelijk werk en Buurtteam  kunnen die rol vervullen binnen school.

4. Maak afspraken of pas regels aan
Jonge mantelzorgers hebben er baat bij als ze ‘gewoon’ ongestoord kunnen studeren. Dit biedt afleiding, structuur en waardering voor wie de jongere is en wat hij kan. Maar in sommige gevallen kan dit alleen als er flexibele regels worden gehanteerd, zodat de combinatie met de zorg thuis mogelijk is. Wat kun je vanuit de opleiding aan flexibiliteit bieden? Kijk bijvoorbeeld wat er mogelijk is vanuit de aanpassingen voor studeren met een beperking of ons topsportprogramma? Mantelzorgende studenten hebben vaak zelf ideeën over de ondersteuning waar zij behoefte aan hebben zoals ondersteuning bij studietaken of versoepeling van aanwezigheidsplicht en deadlines.  Kijk per student en per situatie wat nodig is. En betrek de examencommissie waar nodig.
Zet in op het maken van structurele afspraken om te voorkomen dat de student steeds opnieuw (bij elke docent) opnieuw zijn verhaal moet doen.

5. Gebruik praktijkverhalen
Op mantelzorg.nl/onderwijs zijn filmpjes te vinden waarin studenten vertellen over de combinatie studie en zorg. Ook zijn er verschillende ervaringsverhalen te lezen. Het kan studenten enorm steunen om verhalen te zien van jongeren, die in hetzelfde schuitje zitten. Het is fijn voor ze om te weten dat ze met hun zorgen en gevoelens geen uitzondering zijn. Een praktijkverhaal kan hen ook bewust maken van hun eigen situatie en hen stimuleren verder op zoek te gaan naar steun.
Ook voor jou als docent zijn praktijkverhalen leerzaam. Het geeft inzicht in wat het voor een jongere betekent om op te groeien met zorg in het gezin.

6. Wees alert bij verzuim en slechtere schoolprestaties
Wanneer studenten mantelzorg bieden, kunnen hun studieprestaties hieronder lijden. Soms concentreren ze zich niet, verzuimen ze veel of hebben ze hun opdrachten niet gemaakt. Zo kan onterecht het beeld ontstaan dat ze niet willen leren of hun studie niet belangrijk vinden. In werkelijkheid hebben deze jongeren zorgverantwoordelijkheden, die niet goed met de studie zijn te combineren. Of ze hebben kopzorgen. Wees daarom alert op deze situaties en probeer de juiste verklaring voor de signalen te achterhalen. Zoek samen naar mogelijkheden om toch af te kunnen studeren of een diploma te kunnen halen.

7. Help een student om mee te doen aan activiteiten
Sommige studenten met zorgverantwoordelijkheden kunnen niet te lang van huis zijn, omdat hij of zij thuis bepaalde taken doet. Dit kan een belemmering zijn bij activiteiten of excursies. Meedoen is niet altijd vanzelfsprekend. Het is bijvoorbeeld nodig om vervoer of een oppas aan huis te regelen. Bespreek met
de student hoe hij of zij toch mee kan gaan.

8. Wijs op lotgenotencontact
Studerende mantelzorgers vinden het vaak prettig om over hun gezinssituatie en gevoelens te praten met leeftijdgenoten, die in vergelijkbare situaties zitten. Wellicht kan jouw college zelf een keer een activiteit organiseren voor studenten met mantelzorgtaken. Of kunnen vanuit de supportteams jongeren actief met elkaar in contact worden gebracht als ‘maatjes’.
Vaak worden lokaal cursussen, groepsbijeenkomsten of andere activiteiten voor jonge mantelzorgers aangeboden door bijvoorbeeld het steunpunt mantelzorg of MEE. Informeer de jonge mantelzorger over deze mogelijkheden.

9. Anonieme online zelfhulp van mirro (zelfstandig of in begeleidingsgesprekken met SMW)
Wijs de student op de module van mirro voor mantelzorgers, de module heet ‘Gezondzorgen’ en is gratis voor studenten van ROC Midden Nederland (inloggen met ROC account). De schoolmaatschappelijk werkers zijn beschikbaar voor de student maar ook voor jou in je contact met jonge mantelzorgers. Is er op jouw locatie een Buurtteam dan kun je hen vragen om mee te denken met jou of met de student.