Handelingsgericht werken is erop gericht de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding van alle studenten te verbeteren. Het is een systematische manier van werken, waarbij het aanbod afgestemd is op de onderwijsbehoeften en de basisbehoeften van de studenten. Na inventarisatie van de onderwijsbehoeften kan het onderwijs worden afgestemd.
Kenmerken
HGW gaat niet uit van individueel onderwijs. Ook bij klassiek onderwijs kan de docent rekening houden met de verschillende onderwijsbehoeften.
HGW gaat niet uit van de veronderstelling dat een student zich eerst goed kan voelen voordat hij succesvol kan leren. Natuurlijk is welbevinden noodzakelijk voor succesvol onderwijs, maar het is niet per se een voorwaarde waar eerst aan voldaan moet worden. Onderwijs dat afgestemd is op de onderwijsbehoeften van de student kan een bijdrage leveren aan het zelfvertrouwen en de zelfstandigheid van de student.
Bij HGW zijn gesprekken met de studenten heel belangrijk. Zij kunnen vaak zelf goed aangeven wat ze nodig hebben, wat ze goed kunnen en wat anders moet.
Bij HGW is de basishouding van de docent heel belangrijk. Zijn visie, waarden en overtuiging geven richting aan zijn handelen. Hieronder volgt een ideaalbeeld van een docent, bedoeld als reflectiekader.
De ideale docent beseft dat hij een rolmodel is. Hij is positief ingesteld en heeft hoge verwachtingen. Hij is geduldig, beslist en consequent. Hij vraagt om feedback en reflecteert op zijn houding en handelen. De docent gaat goed om met verschillen tussen studenten. De docent geeft een heldere, kwalitatief goede instructie die stapsgewijs is opgebouwd. De instructie is gevarieerd, met interactie. Hij geeft vooraf het lesdoel aan en evalueert dat aan het einde van de les. Hij controleert steeds of de studenten het begrijpen. Hij geeft gericht feedback. Hij weet veel van het vak. Hij vertaalt deze kennis op een betekenisvolle manier. Hij is ook goed in klassenmanagement, hij zorgt ervoor dat alles soepel verloopt. De docent is alert, heeft de touwtjes in handen, is flexibel en benut de leertijd effectief.
De HGW-cyclus
Deze cyclus kent vier fasen:
- Signaleren. Onder andere het signaleren van studenten die extra begeleiding nodig hebben
- Analyseren. Hieronder valt het benoemen van de onderwijsbehoeften van studenten.
- Plannen. De studenten met vergelijkbare onderwijsbehoeften clusteren en een groepsplan opstellen.
- Realiseren. Het groepsplan in de praktijk uitvoeren.
HGW pleit voor handelingsplannen die uitgaan van de zeven principes. Elk handelingsplan kent tenminste de volgende vijf concrete onderdelen: beginsituatie, inhoud, organisatie, termijn, betrokkenen en evaluatie. Aan de hand van deze vijf aspecten worden de afspraken over de aanpak van de student opgeschreven.
De HWG aanpak is in eerste instantie ontwikkeld voor het basisonderwijs, maar wordt doorontwikkeld voor het VO en MBO.